In het najaar van 2024 startte de tweede fase van de natuurherstelwerken op de Opglabbekerzavel. Deze werken maakten deel uit van een breder plan om het waardevolle heide- en duinlandschap in het gebied te herstellen en de biodiversiteit te versterken. Intussen zijn de meeste ingrepen uitgevoerd en blikken we terug op de uitgevoerde werken.
Terugkomst van open heidelandschap
Tijdens deze fase werd ingezet op het herstel van het open heidelandschap. Bomen die de heide overnamen, werden selectief verwijderd, met behoud van oude eiken en karaktervolle vliegdennen. Voor passanten was het even schrikken tijdens de kapwerkzaamheden bij het zien van grote machines. De wandelpaden verkeerden tijdelijk in slechtere staat, maar de bodemdruk bleef toch beperkt. Doordat de machines die de werken uitvoerden uitgerust zijn met zeer brede banden of rupsen, wordt de druk verdeeld waardoor de impact op de bodem beperkt blijft. Na afloop van de werken werden alle paden hersteld.
Op bepaalde plaatsen werd geplagd of gechopperd, zodat heideplanten opnieuw kansen krijgen. Dankzij deze ingrepen ontstaat een mozaïek van jonge, open plekken en meer volwassen heidestukken, wat gunstig is voor insecten zoals heivlinder, heideblauwtje en de zadelsprinkhaan. Het zal nog even wachten zijn op de resultaten hiervan. Desondanks is de jonge heide in landduinen nu al zichtbaar waar een jaar geleden geplagd is.
Duinlandschap krijgt opnieuw ademruimte
In het noordelijk deel van het gebied werd werk gemaakt van het herstel van open zandplekken en duinruggen. De landduinen werden beschermd van intensieve recreatie door middel van een raster, zodat planten opnieuw de kans krijgen om hier te wortelen.
Invasieve exoten aangepakt
Exoten zoals Amerikaanse vogelkers en valse acacia werden opnieuw systematisch verwijderd. Deze soorten verdringen inheemse planten en verstoren het natuurlijk evenwicht. Het verwijderen van invasieve exoten is een werk van lange adem, maar als de inspanningen aangehouden worden, zal het resultaat er zeker zijn.
Nieuwe kansen voor amfibieën
Aan de oostelijke ingang werd een overgroeide poel hersteld. Door de poel en de omgeving errond open te maken en kleimatten aan te brengen, kan de poel langer water vasthouden en kan dit water ook beter opwarmen. Zo ontstaat een geschikte leefomgeving voor de rugstreeppad.
Een verbonden natuurgebied
Door het verwijderen van de bomen in het centrale deel van Opglabbekerzavel kan het gebied de rol van ecologische stapsteen volwaardig vervullen. Heidesoorten die een open landschap nodig hebben, kunnen nu vanuit de Terril van Waterschei (Klaverberg) via de corridor, de Opglabbekerzavel en de nieuwe ecovallei migreren naar de Terril van Zwartberg. Zo kunnen soorten zich makkelijker verspreiden en blijft de genetische diversiteit behouden.
Samen voor meer biodiversiteit
De uitgevoerde werken zijn een belangrijke stap in de verdere ontwikkeling van de Opglabbekerzavel als een robuust natuurgebied met unieke heide- en duinecosystemen. Dankzij de steun van de Vlaamse Overheid en het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling konden deze ingrepen op een zorgvuldige manier worden uitgevoerd.
Na het broedseizoen start de laatste fase van de werken, zodat ook toekomstige generaties kunnen genieten van deze zeldzame natuur in Genk. De natuurherstelwerken zouden afgerond moeten zijn tegen het einde van 2025.
Interesse in de werken in dit gebied? Het Heempark organiseert 2 infowandelingen in 2025.
